GroenLinks: ”Aanbesteding uitbreiding Copernicus slecht voor regionale werkgelegenheid”

HOORN - GroenLinks heeft in een brief aan het College van B en W vragen gesteld over de aanbesteding van de uitbreiding van SG Copernicus. Dit omdat de regionale werkgelegenheid volgens de fractie ernstig in het geding komt door de gestelde criteria.

In de brief valt het volgende te lezen;

Aan het college van Burgemeester en wethouders

Datum: 14 maart 2014

Betreft:vragen ex artikel 43 Aanbesteding Uitbreiding Copernicus SG slecht voor regionale werkgelegenheid”


Geacht college,
Onlangs vernamen wij via een van onze maatschappelijke contacten dat de opdrachtportefeuille van, middelgrote, regionale aannemer nog meer onder druk komt te staan omdat overheden en aan overheden gelieerde organisaties disproportionele selectiecriteria hanteren bij het gunnen van bouwopdrachten. Ook in Hoorn lijkt dat het geval. Grote spelers zoals bijvoorbeeld BAM, Heijmans e.d. kunnen daardoor met meer succes ook op de (voor hun) kleinere bouwopdrachten intekenen.

Een voorbeeld
Aanbestedingen in de bouw worden vaak in twee etappes uitgevoerd, de selectie- en de gunningfase. In de eerste etappe moeten geïnteresseerde bedrijven aan de hand van een serie vragen een groot aantal gegevens en ervaringen overleggen. De antwoorden worden door de opdrachtgever beoordeeld en voor elk antwoord worden punten gegeven. Een regionale aannemer noemde als voorbeeld het verbouwen van een school in Amsterdam, typisch een klus voor een aannemer uit Westfriesland. In de eerste etappe konden maximaal 48 punten gescoord worden, zij scoorden er slechts 32. Als gevolg hiervan werden zij niet in de gelegenheid gesteld om een prijs voor het werk uit te brengen. Het lage puntenaantal kwam vooral omdat zij te weinig punten haalden op vragen over referentieprojecten. De regionale aannemers scoorde o.a. laag bij de referentieprojecten, bijvoorbeeld heeft u de afgelopen 5 jaar een bestaand schoolgebouw verbouwd? De grote bedrijven scoren veel hoger omdat zij de referenties van bijvoorbeeld een dochter uit Twente en de referenties van een dochter uit Limburg kunnen inbrengen, terwijl het werk wordt uitgevoerd door een dochter uit Utrecht. De kans is hierbij dan groot dat uiteindelijk de prijs wordt opgeschroefd omdat de vaak goedkopere regionale aannemers worden buitengesloten op basis van overdreven, onnodig hoge, eisen. Het gevolg is dat de opdrachtgever teveel betaalt en dat de regionale werkgelegenheid wordt geschaad. Bouwen is niet alleen stenen stapelen maar ook het detailengineeren en het organiseren van het werk. Die laatste kwaliteit (hoogwaardige werkgelegenheid) verdwijnt uit de regio als telkens de landelijk opererende aannemers het werk wordt gegund.

Aanbesteding uitbreiding van Copernicus SG
Bovenstaand probleem lijkt ook te spelen bij de uitbreiding van de Copernicus SG. Deze aanbesteding is gestart op 17 februari jl. en sluit op 19 maart as (wat een toeval). Over deze aanbesteding heeft de Stichting Aanbestedingsinstituut Bouw & Infra op 26 februari jl een brief gestuurd aan de Stichting Onderwijshuisvesting Hoorn (bijgaand). De Stichting Aanbestedingsinstituut Bouw & Infra is een onafhankelijk instituut, in het leven geroepen door de grootste bedrijfstakorganisatie in de Bouw & Infra, dat de kwaliteit van aanbestedingen van werken bewaakt.

De inhoud van de brief van het Aanbestedingsinstituut is verontrustend en maakt bijna alle regionale aannemers kansloos omdat zij niet voldoen aan de bedrijfseisen, o.a. vanwege het referentiewerk. De nieuwe school is groot 3.000 m2 bvo (bruto vloer oppervlakte). Als de potentiele aannemer niet eerder een school heeft gebouwd groter dan ten minste 2.000 m2 dan mag hij volgens “Eis Referentiewerk” niet meedoen. Als alle schoolbesturen en gemeentebesturen voortaan vergelijkbare eisen gaan stellen dan komt er in de scholenbouwwereld nooit een nieuwe aannemer bij. Ook een aannemer die enkele kleinere scholen heeft gebouwd en tevens enkele andere gebouwen groter dan 2.000 m2 bvo, mag geen aanbieding doen, zelfs niet als hij een kantoorkolos op de Zuidas in Amsterdam heeft gebouwd.

De kwaliteit van een goed schoolgebouw begint bij een goed ontwerp en een goed bestek. Elke aannemer die gewend is gebouwen neer te zetten groter dan 2.000 m2 kan in principe prima een school bouwen. En als het een regionale aannemer is dan kan hij dat over het algemeen goedkoper dan de grote, landelijk opererende, bouwmaatschappijen.

In de brief van de Stichting Aanbestedingsinstituut Bouw & Infra worden nog een groot aantal punten genoemd die wat hun betreft problematisch zijn. Niet alle aspecten kunnen wij op hun merites beoordelen.

Wij nemen aan dat Stichting Onderwijshuisvesting Hoorn zich bij de aanbestedingsprocedure laat ondersteunen door de architect of door een gespecialiseerd bureau. Wij hebben de indruk dat dergelijke bureaus weinig affiniteit hebben met de politieke wens om overheidsgelden in eerste instantie in de regio te besteden.

Regionale werkgelegenheid onvoldoende prioriteit
Bovenstaand probleem staat niet op zichzelf, het lijkt alsof de regionale werkgelegenheid bij het college geen hoge prioriteit heeft. In dat kader wil GroenLinks de vragen in herinnering roepen die de fractie van VOCH in december 2012 stelde over de aanbesteding van onderhoud aan gebouwgebonden installaties. Er was toen sprake van een aanbestedingsprocedure waarbij de eisen naar de mening van de fractie van VOCH buitenproportioneel waren. Omdat de procedure toen reeds te ver gevorderd was hebben de vragen niet geleid tot een aanpassing in de verwachting dat bij nieuwe aanbestedingsprocedures zorgvuldig op de kansen en mogelijkheden van de regionale werkgelegenheid gelet zou worden. Bij de beantwoording van de vragen VOCH staat het college nadrukkelijk stil bij de uitgangspunten van haar beleid: “Wij hebben als gemeente geen voorkeursbeleid voor lokale of regionale leveranciers. Uitgangspunt bij elke inkoop- en aanbesteding is het organiseren van concurrentie om zo te streven naar de beste prijs-, kwaliteit en duurzaamheidsverhouding.” Door het feitelijk uitsluiten van zoveel regionale aannemers verwachten wij dat de Copernicus procedure leidt tot een hogere prijs dan vanuit de regio kan worden aangeboden, hetgeen afbreuk doet aan het uitgangspunt van het college.

“Aannemers: buik vol van de VVD”
Ook landelijk is er veel onrust in de aannemerij. In het NoordHollands Dagblad van dinsdag 11 maart jl. (bijgaand) lazen wij een artikel met als titel “Aannemers: buik vol van de VVD”. Het betrof een verslag van een presentatie van een manifest door de Aannemersfederatie aan SP-voorman Emile Roemer. “De VVD heeft nu genoeg gedaan om lasten voor grote bedrijven te verlichten… Nu is het tijd dat ze weer op zaken gaan richten waar ook kleine ondernemers iets aan hebben.”

Inspanning college
GroenLinks is er zich van bewust dat de SOHH bij deze aanbestedingsprocedure een eigen verantwoordelijkheid heeft, de huisvesting van de Copenicus SG is immers niet voor niets op afstand gezet. GroenLinks wil aan die verhouding ook niet tornen maar de gemeenteraad verwacht wel van het college dat zij zich inspant om binnen de bestaande verhouding zoveel mogelijk van werkgelegenheid in de regio te steunen binnen de wettelijke mogelijkheden.

Vragen
Gezien het bovenstaande komen wij tot de volgende vragen:

1. Is het college op de hoogte van de hierboven genoemde aanbestedingsprocedure?

2. Is de Stichting Onderwijshuisvesting Hoorn vooraf gaand aan de aanbestedingsprocedure door het college gevraagd om rekening te houden met regionale werkgelegenheid en daar de procedure zoveel mogelijk op in te richten, uiteraard met inachtneming van de daarvoor geldende wettelijke voorwaarden.


3. Is het college geïnformeerd over de te hanteren selectiecriteria?

4. Is het college geïnformeerd over het feit dat te hanteren selectiecriteria leidt tot onnodige uitsluiting van veel regionale aannemers?

5. Is het college op de hoogte van de inhoud van de brief van Stichting Aanbestedingsinstituut Bouw & Infra van 26 februari 2014?

6. Is het college bereid om in overleg te treden met de Stichting Aanbestedingsinstituut Bouw & Infra ten einde te bewerkstelligen dat tegemoet gekomen kan worden aan de geformuleerde kritiek.

7. Is het college bereid om de Stichting Onderwijshuisvesting Hoorn zo nodig te verzoeken de aanbestedingsprocedure te staken en opnieuw te starten in geval de selectiecriteria niet alsnog zodanig verruimd kunnen worden dat regionale aannemers betere mogelijkheden krijgen om aan de aanbestedingsprocedure mee te kunnen doen.

Wij zien uit naar uw reactie.

Met vriendelijke groeten,
Namens de fractie van GroenLinks
Jos Kamminga, raadslid