Column: Naaktfoto’s appen, vooruitgang of digitale uitwas?

HOORNGIDS COLUMN | Een grote landelijke krant kopt op de voorpagina het ’onthullende’ bericht dat digitaal naaktfoto’s versturen tegenwoordig net zo gewoon is als het delen van een selfie met je kat of hond. Internationaal onderzoek bevestigt deze trend. Jong en oud wagen zich eraan. Dus ook hierin kan een klein landje groot zijn!

Bijna de helft van de Nederlandse jongeren ontvangt wel eens een naaktfoto van iemand met wie ze daten of chatten. Ongeveer een derde verstuurt zelf intieme beelden. WhatsApp en Snapchat zijn daarvoor favoriet. Volgens het CBS doen ook volwassenen vrolijk mee. Dat is heel andere koek dan hoe het er vroeger in het analoge tijdperk aan toeging. Toen schreef je brieven met romantische teksten aan je geliefde en verzond ze per post (je weet wel, via die oranjerode brievenbussen waar steeds minder van zijn). Met wat geluk werd je brief de volgende dag bezorgd. Een naaktfoto meesturen was ingewikkeld. Je privacy was verre van gegarandeerd omdat je het fotorolletje uit handen moest geven om je foto’s te laten ontwikkelen en af te drukken. Niet echt uitnodigend om bloot op de foto te gaan.

De moderne digitale benadering is aanzienlijk spannender, maar ook risicovoller. De campagne ‘De gevaren van ongewenste sexting’ belicht de pijn die ontstaat wanneer iemand ongevraagd een naaktfoto doorstuurt. Bijna de helft van de Nederlanders vindt dat de deler van naaktselfies de mogelijke negatieve consequenties moet accepteren. Mensen die de controle over hun beelden verloren, voelen zich door die stellingname in de steek gelaten. ”Ik dacht dat ik mijn vriend kon vertrouwen, maar toen we uit elkaar gingen, stuurde hij mijn foto’s door naar zijn vrienden. Het voelde als een enorme inbreuk op mijn privacy en vertrouwen,” vertelt een jonge vrouw.

Toch lijkt het delen van intieme beelden ook positieve kanten te hebben. Een psycholoog stelt dat het een manier kan zijn om intimiteit te ervaren en relaties te versterken, mits er wederzijds respect en vertrouwen is. Hij voegt eraan toe dat het wel cruciaal is dat mensen zich bewust zijn van de mogelijke gevolgen en grenzen stellen. Een socioloog merkt op dat onze omgang met het delen van naaktfoto’s bredere maatschappelijke veranderingen in de benadering van intimiteit en privacy weerspiegelt. Met andere woorden: de wereld verandert en we gaan gewoon mee met de tijd.

Juridisch gezien is het zonder toestemming verspreiden van naaktfoto’s strafbaar en kan leiden tot ernstige consequenties voor de dader. De maximale gevangenisstraf die ervoor kan worden opgelegd is twee jaar. Vers in het geheugen ligt nog de voetbalclubdirecteur die ongewenst zogeheten ’dickpics’ rondstuurde. Hij is daarvoor veroordeeld en bij zijn club ontslagen. Het is belangrijk dat je je bewust bent van de wettelijke kaders rondom privacy en toestemming. Hier was duidelijk sprake van intimiderend grensoverschrijdend seksistisch gedrag, die niets te maken hadden met respectvolle relaties.

Net als bij andere vormen van seksueel gedrag gaat er veel goed, maar worden soms grenzen overschreden. De generatie die nu kritisch is op het versturen van naaktfoto’s, ging vroeger topless naar het strand en hoorden toen zelf: ”Waar ben je mee bezig? Weet je wel wat je uitlokt?” Bezorgdheid is van alle tijden. Het verschil is dat je nu niet meer hoeft op te letten waar je je handdoek neerlegt, maar met wie je je foto’s deelt.

Het antwoord op de vraag of het versturen van naaktfoto’s vooruitgang of een digitale uitwas is, hangt dus af van de omstandigheden waaronder het gebeurt. Uiteindelijk maak je natuurlijk zelf de keuze. In een wereld waar één klik je leven kan veranderen, is het belangrijk te beseffen hoeveel consequenties onze digitale keuzes kunnen hebben. Dus hoe ga jij om met je digitale privacy en wat doe je om jezelf te beschermen?

Of je nu kiest voor WhatsApp, Snapchat, of ouderwetse post, het leven is sowieso al ingewikkeld genoeg om je ook nog zorgen te moeten maken over je digitale alter ego in adams- of evakostuum, toch?

Foto: aangeleverd