Fractie Tonnaer wil aanlichtmasten op de Roode Steen weg hebben

HOORNGIDS HOORN | Fractie Tonnaer wil dat de 8 meter hoge aanlichtmasten op de Roode Steen weer verwijderd worden. Uit de beantwoording van het college van B&W op vragen van gemeenteraadslid Roger Tonnaer is gebleken dat de aanleg van kabels, aankoop en plaatsen van de vier aanlichtmasten € 381.000 heeft gekost. De ontsierende masten en de ermee gepaard gaande kosten zijn een doorn in het oog van Fractie Tonnaer. 
 
Het budget voor het aanlichten van monumenten is daarmee volledig opgesoupeerd. Het college wil de vier aanlichtmasten van gemiddeld 8 meter hoog laten staan op de Roode Steen. Andere monumenten in de stad worden niet aangelicht de komende jaren. Het programma voor aanlichten stopt. Fractie Tonnaer is over de beantwoording ontevreden en overweegt een motie voor het verwijderen van de aanlichtmasten in te dienen tijdens aanstaande raadsvergadering 7 februari.

De eerder gestelde vragen en de beantwoording van het college zijn hieronder te lezen.

Vraag 1
a. De gemeenteraad heeft op 10 december 2019 de ‘Nota Aanlichten Hoorn’ vastgesteld. Wordt in deze nota het plaatsen van negen meter hoge lichtmasten als mogelijkheid genoemd?
b. Zo nee, waarom zijn dan toch zulke hoge lichtmasten geplaatst?
c. Is het mogelijk monumenten op de Roode Steen zonder lichtmasten aan te lichten?
Nee. De ‘Nota aanlichten erfgoed’ is kaderstellend In de Nota worden geen uitspraken gedaan over de uitvoering van de manier van aanlichten. Gelet op de onvolkomenheden in het lichtbeeld, de praktische bezwaren en ontbreken van toestemming(-en) zijn grond- en gevelspots als optie afgevallen en is het aanlichten vanaf masten de beste optie voor een integraal lichtplan.
Voor het aanlichten zijn er twee opties.
1) Montage van grond- en gevelspots. 
De monumentale kwaliteit van de gevels wordt aangetast door het aanbrengen van zichtbaar installatiemateriaal en armaturen op de gevel. Daarnaast kan schade aan de gevel ontstaan bij het aanbrengen, onderhouden en/of verwijderen van de installatie. Grond- en gevelspots geven bij gedecoreerde gevels nadelige effecten op het lichtbeeld in de vorm van schaduweffecten en/of het in het geheel niet kunnen aanlichten van terugliggende geveldelen, details en beeltenissen. Vanwege de verscheidenheid aan gebouwen op de Roode Steen ontstaat hierdoor een gebrekkig en onevenwichtig lichtbeeld. Toepassing van vele gevelspots bevestigd op particuliere eigendommen is vanuit beheer- en onderhoudsoogpunt niet wenselijk. Grondspots zijn in terras- en voetgangersgebied niet goed toepasbaar omdat lichtuitstraling wordt gehinderd door terrasgebruik en/of uitvalschermen en vaste luifels. Grondspots leiden tot verblinding van personen, lichthinder in de woningen, zijn kwetsbaar in het gebruik in de voor het publiek toegankelijke openbare ruimten en het bereik bij grote hoogtes is beperkt. Tot slot en niet onbelangrijk stuit het bevestigen van gevelspots op weerstand en het niet verlenen van medewerking van monumenteneigenaren.
2) Aanlichten vanaf masten
Door het aanlichten vanaf masten zijn kabels & leidingen efficiënt te onderhouden en aan het zicht onttrokken in de mast weggewerkt. De spots worden geplaatst op masten die op enige afstand van de gevels staan. Ze leveren het invullicht op de gevels en het accentlicht van geveldelen, details en beeltenissen waar dat nodig is. Hierdoor ontstaat een kwalitatief hoogwaardig en evenwichtig lichtbeeld op de gevels. Lichthinder in de woningen wordt voorkomen door zogenaamde maskers/filters. De 4 stalen masten met een houtlook op de Roode Steen zijn de dragers van het integrale lichtplan waarin openbare functies, veiligheidsverlichting, straatverlichting en stadsilluminatie zijn gecombineerd. Twee stalen lichtmasten met een hoogte van 8 meter worden nog van het plein verwijderd, en de functionaliteiten van deze twee masten worden overgenomen door de nieuwe vier. De ondernemers op het plein werken mee aan het integraal lichtplan en hebben de op steigerbuizen gemonteerde bouwspots en andere eigen lichtsoorten van hun (monumentale) gevel verwijderd.
 1d. Heeft de gemeente zichzelf voor het plaatsen van de lichtmasten een omgevingsvergunning verleend?
Ja. Op basis van het positief advies van de commissie voor Monumenten en Welstand is een omgevingsvergunning verstrekt.
1e. Heeft de monumentencommissie ingestemd met de plaatsing van de lichtmasten?
Ja, er is een positief advies van de commissie ontvangen. Deze is als bijlage bijgevoegd bij deze brief. Hoorn heeft een onafhankelijke Commissie voor Monumenten en Welstand. De organisatie daarvan gebeurt door Mooi Noord Holland, vandaar dat u dat briefhoofd ziet in de bijlage.

Vraag 2 
Bent u het met ons eens dat de lichtmasten een aanfluiting zijn voor het aanzien van het plein en dat daardoor het plein visueel verkleind en verrommeld wordt? Hoe vaak moeten de aanlichtmasten tijdelijk verwijderd worden voor evenementen zoals de jaarlijkse kermis?
Nee, het college is van mening dat de betreffende masten de enige optie is voor het aanlichten van de Roode Steen. De lichtmast voor het Westfries Museum is demontabel. Als er kermis is, dan kan deze worden gedemonteerd. Wij verwachten dat deze een keer per jaar voor de kermis moet worden verwijderd. Deze is speciaal hiervoor demontabel gemaakt.

Vraag 3 
Wat heeft de aanschaf en plaatsing van de vier lichtmasten gekost en hoeveel kost jaarlijks het diverse keren tijdelijk verplaatsen?
De totale kosten van de aanschaf en plaatsing en benodigde ondergrondse infrastructuur voor de Roode Steen zijn € 381.000. Dekking vindt plaats uit het door Raad op 10-12-2019 beschikbaar gestelde krediet voor het aanlichten van monumenten. Een gedetailleerder overzicht hiervan vindt u ook in de raadsinformatiebrief aanlichten Roode Steen van 25 oktober 2022. De masten staan op de hoeken van het plein en hoeven niet te worden verwijderd. Hierop uitgezonderd is de mast voor het aanlichten van het Westfries Museum. De kosten voor het verwijderen, opslag en terugplaatsen liggen tussen de € 2.000 - 2.500 en worden gedragen door de kermisexploitatie.

Vraag 4 
Bent u bereid om de aangerichte schade aan de Roode Steen te herstellen door nog voor de ingebruikname van de masten deze te verwijderen?
Nee, zie daarvoor bovenstaande beantwoording en de raadsinformatiebrief aanlichten Roode Steen van 25 oktober 2022.

Vraag 5 
Wilt u de verwijderde lichtmasten schenken aan een financieel noodlijdende sportvereniging voor het verlichten van sport- of trainingsveld?
Zie antwoord vraag 4. De lichtmasten zijn niet geschikt voor sportveldverlichting.

Vraag 6 
Waarom zijn op het Kerkplein en voor ‘t Hoofd aanlichtmasten geplaatst en gaat dit soort plaatsingen nog vaker gebeuren?
Voor de toren van de Grote Kerk, Boterbal en Hoofdtoren geldt dat de monumentale kwaliteit wordt aangetast door het aanbrengen van zichtbaar installatiemateriaal en spots op de gevel. Dit stuit op weerstand van monumenteigenaar van de Hoofdtoren in het bijzonder. Grondspots in de voetgangersgebieden voor de Boterbal en rondom de Hoofdtoren leiden tot verblinding van voetgangers. De Hoofdtoren heeft aan de voorgevelzijde een terras waarin grondspots niet goed toepasbaar zijn. Vanaf masten kunnen zowel de gevels als de grote hoogte van de Kerktoren, gevels en terugliggende delen in de vorm van kerktorenspits, dak van de Hoofdtoren met spits worden aangelicht en wordt lichthinder in de Hoofdtoren voorkomen. Opgemerkt wordt dat de mast op het Kerkplein ook drager is van de windmeter die de fontein aanstuurt bij bepaalde hoeveelheden wind. Hierdoor kan een afzonderlijke mast nabij de fontein achterwege blijven. Er vinden verder geen plaatsingen meer plaats.

Vraag 7 
Welke monumenten worden de komende jaren met of zonder aanlichtmast nog meer aangelicht en past dit binnen het beschikbaar gestelde budget?
Na het aanlichten van de Roode Steen worden geen monumenten meer aangelicht. Er zijn ook geen plannen om het aantal aangelichte monumenten uit te breiden.