Hergebruik Glasbak een nobele, maar heilloze missie

HOORNGIDS | Na in de gelegenheid te zijn gesteld om de penitentiaire inrichting in Zwaag te bezoeken kun je tot de voorzichtige conclusie komen dat het een complex gebouw is waar je met verschillende ogen naar kunt kijken. Bezien vanuit de ogen van een projectontwikkelaar lijkt sloop de beste optie. Bezien vanuit de ogen van een huisvester kun je denken in termen van het beschikbaar stellen van veel kleine ruimtes (de cellen) en daarnaast de overige ruimtes geschikt maken als ateliers voor kleinschalige bedrijven en instellingen. Bezien vanuit de gemeente Hoorn lijkt de gekozen optie tot aanvaarding van de grond zonder gebouw de best mogelijke oplossing. Bezien vanuit kunstenaars en frivole architecten bestaat er geen grootsere uitdaging dan dit nog niet eens zo heel oude gebouwencomplex een facelift te geven en te herbestemmen.

Wie in de gelegenheid wordt gesteld om het gebouw te bezoeken wordt geconfronteerd met een bouwwijze die vanwege de functionaliteit haaks staat op een reguliere bewoningsfunctie: uitsluitend muren beneden, daarboven glas. Wie daar iets mee wil doen zal aan de slag moeten om er ramen en deuren in te maken en de bestaande beglazing ofwel behouden, ofwel dichtmaken. 

De cellen
De cellen zelf zijn klein, bedompt en oncomfortabel. Er zijn er meer dan 300 en zouden bij (tijdelijk) hergebruik allemaal moeten worden aangepast. De zware, zelfsluitende deuren zijn niet prettig in gebruik en de bescheiden ramen zouden moeten worden ontdaan van de tralies en daarnaast groter worden gemaakt. Het sanitair, bestaande uit een wasbak en toilet, behoeft in de zeer beperkte ruimte van circa 12 m2 uitbreiding met een douche. Beter zou zijn om van twee of meer cellen één iets grotere ruimte te maken. 

De enorme, metershoge muur die het complex omringt en daarnaast de overige attributen die er zijn neergezet om ontvluchting onmogelijk te maken zullen allemaal moeten worden gesloopt om het geheel een nog enigszins acceptabele omgeving te kunnen noemen. Hoogstwaarschijnlijk is het maar beter om die slopers een ruimere opdracht te geven.