Hoorn aan de slag met effectievere aanpak armoede

HOORNGIDS | Met een nieuw rapport naar armoedeproblematiek in de hand gaat de gemeente Hoorn direct aan de slag met een effectievere bestrijding van de armoede. Door betere samenwerking en informatievoorziening kunnen meer hulpbehoevende inwoners worden geholpen.

In de tweede helft van 2019 heeft een extern bureau uitvoerig onderzoek gedaan naar de armoedeproblematiek in Hoorn, nadat de gemeenteraad hiervoor opdracht toe had gegeven. Met de resultaten en aanbevelingen heeft de gemeente Hoorn handvatten om armoede gericht te kunnen bestrijden. Zo zijn al 200 bewoners benaderd die aangaven contact te willen hebben met de gemeente over hun financiële situatie.

Waardevol onderzoek
Kholoud Al Mobayed, wethouder sociale zaken: ”Dit is een zeer waardevol onderzoek. Voor een gemeente is het uniek om te beschikken over zoveel feiten over de mate van lokale armoede. We kunnen nu per wijk en type huishouden zien waar de problematiek zit. Zo kunnen we ook gepaste maatregelen nemen en armoede effectiever bestrijden. Voor onze inwoners kunnen we zo het verschil maken. Het is ook hoopgevend om te zien dat zoveel inwoners hebben meegewerkt aan dit onderzoek.”

Resultaten
Extern bureau Bartels heeft op basis van CBS-cijfers de armoedeproblematiek in kaart gebracht. Daarnaast hebben tweeduizend inwoners een enquête ingevuld en zijn veel betrokken partijen geïnterviewd. De belangrijkste resultaten zijn:
- 4.500 van de 31.800 huishoudens in Hoorn moeten rondkomen van een laag inkomen. Volgens deze cijfers heeft één op de zeven huishoudens een risico op armoede. Hoorn wijkt daarin niet af van het gemiddelde.
- Van deze huishoudens leefden 2.100 op of rond het sociaal minimum. Dit is minder dan het landelijk gemiddelde. Deze huishoudens hebben een grote kans op armoede.
- De wijken Kersenboogerd-Noord, Grote Waal en Hoorn-Noord hebben het meeste met armoedeproblematiek te maken.
- Relatief gaat het vaak om alleenstaanden, mensen met een niet-westerse achtergrond en eenoudergezinnen.
- Bijstandsgerechtigden en arbeidsongeschikten zijn oververtegenwoordigd in de huishoudens met een laag inkomen of een inkomen op/rond het sociaal minimum.
- In 2017 bestond 9% van de huishoudens met een laag inkomen uit werkenden in loondienst en 4% uit ondernemers. Bij de ondernemers gaat het dan vooral om zzp’ers.
- Hoorn zit net wat boven het landelijk gemiddelde als het gaat om het aandeel kinderen in armoede. In 2017 hadden 1.700 kinderen met armoede te maken. Dit staat gelijk aan 11,4% van alle kinderen. Landelijk lag het aandeel toen op 10,5%.
- 12% van alle huishoudens in Hoorn geven in de enquête aan dat zij moeilijk rond kunnen komen van hun inkomen. 18% van de huishoudens kunnen in de ene periode makkelijk en in de andere periode moeilijk rondkomen. Dit komt door sterk stijgende kosten en hoge vaste lasten.
- Drie op de tien Hoornse gezinnen met kinderen heeft weleens moeite met het betalen van de kosten voor kinderen. Het gaat hierbij om kleding en schoenen, inrichting van slaapkamer, lidmaatschap van club/vereniging, verjaardagen, vervoer en speelgoed. Bij eenoudergezinnen is dit aandeel veel hoger dan bij meeroudergezinnen.

Voorzieningen
De gemeente Hoorn biedt in het gemeentelijke armoede- en schuldenbeleid verschillende vormen van inkomensondersteuning aan. Kwijtscheldingen en de collectieve zorgverzekering nemen hierbij ongeveer de helft van alle verstrekkingen voor hun rekening. De sport- en cultuurstrippenkaart kent een groot aantal verstrekkingen, al nam het gebruik de afgelopen jaren af. De bijzondere bijstand vertoont met ongeveer 1.000 verstrekkingen per jaar een stabiel beeld. De individuele inkomenstoeslag en de schuldhulpverlening vertonen een groei in het gebruik. 
Uit de enquête blijkt dat veel voorzieningen lang niet bij iedereen bekend zijn. De kwijtschelding van gemeentelijke belastingen en de sport- en cultuurstrippenkaart zijn het meest bekend. De Individuele inkomenstoeslag is het minst bekend. In het vergroten van de bekendheid en het bereik valt veel winst te behalen.

Schulden
In Hoorn heeft 8% van alle huishoudens problematische schulden. Dit komt bij bijstandsgerechtigden en arbeidsongeschikten veel vaker dan gemiddeld voor. Deze uitkomsten komen overeen met landelijke resultaten. Nog geen vijfde van de huishoudens met problematische schulden schakelt hulp in om deze schulden aan te pakken. Onbekendheid met de mogelijkheden speelt hierbij een belangrijke rol.

Aanbevelingen
Bureau Bartels heeft 19 aanbevelingen opgesteld om armoede te kunnen aanpakken. Uit de gesprekken blijkt dat de gemeente Hoorn bij haar armoedebeleid en het bereik van hulpbehoevende inwoners winst kan behalen door meer samen te werken. Intern kan het armoedebeleid meer worden verbonden met terreinen als welzijn, wmo, zorg, wonen en veiligheid. Armoede gaat vaak samen met problemen op andere levensdomeinen. Ook ligt een versterking van de oren en ogen bij ‘vindplaatsen’ van doelgroepen en de onderlinge doorverwijzing voor de hand. Maatschappelijke partijen willen graag samen met de gemeente optrekken om de armoedeproblematiek in Hoorn verder in te dammen. Ook gaat de gemeente een accountmanager armoede aanstellen.

Vervolg
De gemeenteraad van Hoorn wordt op 19 maart geïnformeerd over het rapport. De gemeente Hoorn is inmiddels aan de slag gegaan met een aantal aanbevelingen. In het nieuwe armoedebeleid zullen deze aanbevelingen ook worden opgenomen.