Lezing De Vier Noorder Koggen en het Stoomgemaal

HOORNGIDS | Op zondag 9 februari houdt Hans Walrecht in het Stoommachinemuseum te Medemblik een presentatie over het ontstaan van het gebied, de Westfriese Omringdijk, de Ambachten en het gemaal de Vier Noorder Koggen. Hij neemt het ambacht De Vier Noorder Koggen onder de loep en laat zien hoe de mens zelf verantwoordelijk was voor het probleem van de natte voeten. En ook hoe men dat oploste.

De Vier Noorder Koggen vormen ongeveer een kwart van het gebied binnen de Westfriese Omringdijk. Om het veengebied bewoonbaar te maken en geschikt voor bebouwing, graaft men vanaf ongeveer het jaar 800 slootjes en sluisjes om het overtollige water af te voeren. Door de afwatering daalde de bodem en binnen een paar eeuwen komt het land zelfs beneden de zeespiegel te liggen. Mooie animaties van het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier illustreren dit. De eerste windmolens worden ingezet om het water weg te pompen, maar dat is aanvankelijk nog niet goed geregeld. Het uitslaan van water uit het ene gebied zorgt voor overlast in het andere. Uiteindelijk staan er 24 molens in de Vier Noorder Koggen, waarvan maar liefst 15 aan de Oosterdijk.

Waterstanden
Door de steeds hogere waterstanden in de Zuiderzee én omdat molens bij gebrek aan wind niet altijd konden draaien, werd na lang wikken en wegen besloten tot de bouw van een hulpstoomgemaal: Stoomgemaal ‘Vier Noorder Koggen’. In 1869 trad het gemaal voor het eerst in werking om de molens te ondersteunen. Dat werkt, maar het gemor over nat boerenland blijft. Een nieuw gemaal wordt nog even uitgesteld en het bestaande hulpstoomgemaal wordt verbeterd. Dan besluit men om in 1907 een nieuw gemaal naast het bestaande te bouwen. Er zijn veel foto’s ‘uit de oude doos’ in de presentatie verwerkt en er wordt stilgestaan bij de ontwerper van het hulpstoomgemaal, Boote de Vries.

Stoomtheater
De lezing vindt plaats op zondag 9 februari vanaf 14.00 uur in het stoomtheater van het Stoommachinemuseum aan de Oosterdijk 4 in Medemblik. De toegang bedraagt vijf euro per persoon, contant te voldoen voor aanvang van de lezing. Leden van de Vereniging Vrienden van het Nederlandse Stoommuseum hebben gratis toegang.
Reserveren is niet verplicht maar wel gewenst via info@stoommachinemuseum.nl (mailto:info@stoommachinemuseum.nl) of 0227-544732. Er zijn maximaal 80 zitplaatsen beschikbaar.

Foto: Koningin Wilhelmina bezoekt het stoomgemaal in 1914