Verhalen over het leven aan voormalige Zuiderzee

HOORNGIDS | Vrijdag 14 februari opent in het Zuiderzeemuseum ’Zee vol verhalen’, de boeiende, interactieve en volledig vernieuwde, vaste Zuiderzeetentoonstelling voor iedereen. Maak in deze tentoonstelling kennis met zowel de voormalige als huidige bewoners uit de Zuiderzeeregio, die vertellen over hun dagelijkse leven, werk, kleding, huizen en vrijetijdsbesteding. Over hun gebruiken en hun feesten van toen én nu. En over hun eeuwige strijd tegen het water én de aanleg van de dijk die alles veranderde: de Afsluitdijk. 
                                           
De afgelopen periode was het Zuiderzeemuseum gesloten om zes expositiezalen, de Schepenhal en de entree van het binnenmuseum een flinke opfrisbeurt te geven. Het eindresultaat is een nog gastvrijer en toegankelijker museum, met vernieuwde winkel en horecagelegenheid, en een compleet nieuwe presentatie van de veelzijdige en interessante, historische Zuiderzeecollectie aan de hand van de vele verhalen van bewoners.

Schepenhal: spectaculaire start van uw bezoek
In het Zuiderzeemuseum vind je de grootste museale collectie schepen van Nederland. De ijzeren schepen liggen in de haven van het buitenmuseum en de belangrijkste houten schepen in de Schepenhal. Vanaf 14 februari is de Schepenhal hét begin van een bezoek. Door middel van audiovisuele presentaties waan je je 100 jaar terug óp de Zuiderzee; ooit een woeste open zee vol vis, zout water en woeste golven, waar rond 1900 elke dag wel tweeduizend vissersschepen op voeren. Ervaar hoe een vissersschip zich staande houdt wanneer het dondert en bliksemt en hoe een ijsvlet met krassende ijzers over de bevroren Zuiderzee van en naar Urk wordt geduwd.

De inwoners vertellen
De meer dan zeshonderd objecten in de tentoonstelling komen tot leven door de verhalen van de inwoners zelf. Aan de hand van de vele audioverhalen geven zij een intiem kijkje in hun alledaagse leven en de cultuur van de Zuiderzeeregio. Leven rond de Zuiderzee betekende hard werken, waarbij het water en de visserij een hoofdrol speelden. Er waren natuurlijk de vissers op zee – die schol, haring en ansjovis vingen – maar ook nettenbreiers, zeilmakers, scheepssmeden, mandenmakers en garnalenpellers op het vasteland. Naast de mannen werkten ook de vrouwen en kinderen mee om het huishouden gaande en het inkomen op peil te houden. Ze vertellen u er graag over.

De Zuiderzee leeft voort
Het leven veranderde definitief in 1932, toen de aanleg van de Afsluitdijk werd afgerond. De ontembare Zuiderzee werd een rustig IJsselmeer; de gevaarlijke stormen en overstromingen waren voorgoed voorbij. Toch zijn er ook vandaag de dag nog vele sporen van het Zuiderzeeleven terug te vinden. In een reeks speciaal voor deze tentoonstelling gemaakte videoportretten, vertellen zes hedendaagse bewoners over wat er is veranderd en hoe het verleden doorwerkt in het heden.

Allerleukste uitje voor kinderen
’Zee vol verhalen’ is uitermate geschikt voor gezinnen met kinderen. Er is een speciale kinderverhaallijn: Berend neemt de kinderen mee terug in de tijd, naar 100 jaar geleden. Hij laat zien hoe kinderen leefden en heeft een antwoord op alle vragen. Met hoeveel mensen sliep je in een bedstede en welke kleren had je aan? Marretje de meeuw, de nieuwe mascotte, neemt de jongste bezoekers mee op een spannende reis. Zij klimmen op een vissersschip, kruipen in de bedstede, zetten een vissersboot in elkaar of passen verschillende mutsen uit de klederdracht. Vergeet ook niet uw kennis te testen in het toen-en-nu-memoryspel; maak jij de juiste combinatie tussen historische en hedendaagse voorwerpen?

Boek Eva Vriend: ‘Eens ging de zee hier tekeer’
Tegelijkertijd met de opening van de tentoonstelling verschijnt het boek ‘Eens ging de zee hier tekeer’ van Eva Vriend, dat mede mogelijk is gemaakt door de Vereniging Vrienden van het Zuiderzeemuseum, het Dijk- en waterfonds van Waterschap Zuiderzeeland en het Prins Bernhard Cultuurfonds. In 1932 sloot de Afsluitdijk de Zuiderzee af van de Waddenzee en werd het IJsselmeer. In haar boek vertelt Eva Vriend aan de hand van de levensgeschiedenissen van vier Zuiderzeefamilies wat zo’n ingrijpende verandering betekent voor de cultuur, de identiteit en de toekomstdromen van mensen tot op de dag van vandaag.

Met dank aan
De tentoonstelling Zee vol verhalen is mede tot stand gekomen dankzij de financiële steun van de partners: BankGiro Loterij en VSBfonds, waarvoor het Zuiderzeemuseum hen zeer erkentelijk is.

Over het Zuiderzeemuseum
Het Zuiderzeemuseum richt zich op de geschiedenis, de actualiteit en de toekomst van het voormalige Zuiderzeegebied. In het buitenmuseum staan authentieke dorpspanden uit dit gebied. Jong en oud komt hier in aanraking met de Zuiderzeecultuur. Zo kunnen bezoekers een touw slaan, op bezoek bij Urker inwoners of mee-eten met een huishouden van 1920. In het binnenmuseum maken bezoekers kennis met kunst, cultuur en erfgoed van voor en na de afsluiting van de Zuiderzee. Kenmerkend voor het Zuiderzeemuseum is dat het de cultuurhistorische collectie verrassend verbindt met hedendaagse kunst, vormgeving en design.  
In 2019 ontving het museum van de ANWB de zilveren award voor het leukste uitje van Noordholland. Lonely Planet heeft het Zuiderzeemuseum opgenomen als ‘Top choice’ in haar internationale reisgids Best in travel 2020.

Foto’s: Grietje Bosker loopt over Afsluitdijk, Leendert Nieman met pot laatste Zuiderzeeharing