Uiterlijk Zwarte Piet in Hoorn roept vragen op

HOORNGIDS | Zwarte Piet. Witte Piet. Roetveegpiet. Het Sinterklaasfeest heeft jaren geleden al zijn onschuld verloren sinds er discussies zijn ontstaan over de wijze waarop de fameuze pepernotenstrooiende zwarte pieten er uit zien. Met name de kleur van het gezicht wil nog wel eens onderwerp zijn van kritiek waarover velen zich opwinden. Zo ook de lokale politieke partij DRP, die daarover vragen heeft gesteld aan het college van B&W. Zie hieronder de vragen en de door het college gegeven antwoorden.

Geachte meneer Jas,
U heeft vragen gesteld over het uiterlijk van zwarte piet tijdens de intocht 2019 op 20 september 2019. In deze brief leest u de antwoorden op uw vragen. Voordat we de vragen beantwoorden willen wij graag één misverstand rechtzetten: het evenementenbureau dat de OSH inhuurt om de intocht te organiseren is een uitvoerende organisatie. Zij nemen een opdracht aan van de OSH.
Vraag 1 Is het college bekend met het gegeven dat de organisatie van de Sinterklaasintocht in Hoorn zich op bovengenoemd standpunt (stimuleren van de aanwezigheid van meer roetveegpieten) stelt?
Ja, dit is ons bekend. Dit standpunt is overigens niet nieuw: al in 2017 maakte de OSH bekend dat zij het uiterlijk van de pieten wilden veranderen.
Vraag 2 Is er overleg geweest tussen gemeente en de organisatie om tot dit standpunt te komen? Zo ja, dan ontvangen wij graag alle correspondentie/verslaglegging hieromtrent.
Tijdens een overleg met de OSH en Berend Botje (sponsor intocht) begin dit jaar is de Sinterklaasintocht van 2018 informeel geëvalueerd. Hierbij is het uiterlijk van de pieten (mede naar aanleiding van de demonstraties) aan de orde gekomen. De OSH en Berend Botje hebben daar nogmaals uitgesproken dat zij willen meebewegen in de maatschappelijke ontwikkeling richting meer en uiteindelijk uitsluitend roetveegpieten. Er is geen verslag van dit overleg.
Vraag 3 Is het college het met DRP eens dat, in geval van een dergelijk maatschappelijk beladen onderwerp, de raad gekend had moeten worden in de beslissing over te gaan tot het stimuleren van de aanwezigheid van (slechts) roetveegpieten? Zo nee, waarom niet?
Nee. Het gaat hier gaat om een herbevestiging van het eerder ingenomen en ook gecommuniceerde standpunt. Daarbij is de OSH niet verplicht de raad hierover te informeren, omdat de raad geen formele rol heeft in deze kwestie.
Vraag 4 Vindt het college het niet vreemd dat een organisatie als de OSH beslissingsbevoegdheid opeist bij een dergelijk maatschappelijk beladen onderwerp? Zo nee, waarom niet?
Nee. De OSH is als winkeliersvereniging hoofdfinancier en organisator van de Sinterklaasintocht in Hoorn. Het is aan hen hoe zij dit organiseren, uiteraard binnen wet- en regelgeving. Er is echter geen wet of regel die bepaalt dat de pieten zwart moeten zijn. De OSH kiest ervoor om mee te bewegen met een maatschappelijke ontwikkeling. Dat kunnen zij als organisator beslissen.
Vraag 5 Zijn er (prestatie)afspraken gemaakt met de OSH en/of het voornoemde evenementenbureau ten aanzien van dit maatschappelijk beladen onderwerp? Zo ja, hiervan graag een overzicht. Zo nee, waarom niet?
Nee, de gemeente heeft geen prestatieafspraken gemaakt, omdat de gemeente niet gaat over de kleur of het uiterlijk van de pieten. De gemeente is geen bevoegd gezag in deze; noch de burgemeester, noch het college, noch de gemeenteraad. De Nederlandse wetgeving geeft ook geen ruimte geeft om dit aspect mee te wegen bij de vergunningverlening. Het niet verlenen of intrekken van een vergunning kan alleen om niet-inhoudelijke redenen. De Raad van State oordeelde in 2014 al dat het niet de taak van de overheid is om dwingend voor te schrijven hoe een bepaalde manifestatie van een volkscultuur er inhoudelijk uit moet zien - nog los van het feit dat het gaat om het fixeren van een ’levende cultuur’ die zich altijd aanpast aan maatschappelijke ontwikkelingen. De overheid heeft volgens de Raad van State bij culturele activiteiten die burgers organiseren, zoals een Sinterklaasintocht, slechts een controlerende taak: het bewaken van de openbare orde, de publieke en individuele veiligheid en het voorkomen van overlast. Het wettelijk voorschrijven en vastleggen van de uiterlijke verschijning van de pieten zou volgens de Raad van State strijdig zijn met de vrijheid van tot het uiten van gedachten en gevoelens (artikel 7 van de Grondwet) en de vrijheid van expressie (artikel 10 EVRM).
Vraag 6 Deelt het college de mening van DRP dat zij inspraak/invloed zou moeten hebben op de uitvoering van een dergelijk maatschappelijk beladen evenement, gezien het feit dat de gemeente tot op heden het genereren van gelden middels reclamebelasting tot haar taak heeft, het financiële fundament op welke het bestaansrecht van onder andere de OSH gestoeld is? Zo nee, waarom niet?
Nee, zoals gezegd, de gemeente is niet het bevoegd gezag in het bepalen van het uiterlijk van pieten. Dat dit evenement wordt bekostigd uit de reclamebelasting verandert dat niet.
Vraag 7 Is daarnaast het college niet net als DRP de mening toegedaan, dat de beslissingsbevoegdheid aangaande dit soort van aangelegenheden, voorbehouden zou moeten zijn aan de raad, eventueel na raadpleging van de wensen van de inwoners van de gemeente Hoorn? Zo nee, waarom niet?
Nee. De gemeente is geen bevoegd gezag in deze. Het college niet en de raad ook niet. Wij verlenen de evenementenvergunning en controleren deze. Daarbij ziet de burgemeester toe op de openbare orde en veiligheid tijdens het evenement.
Vraag 8 Is het college bereid een en ander alsnog aan de raad voor te leggen en invloed uit te oefenen teneinde de handelswijze van het organiserende evenementenbureau te wijzigen? Zo nee, waarom niet?
Nee. Zoals gezegd, de gemeente heeft geen bemoeienis met of taak in het bepalen van het uiterlijk van zwarte piet. Als de raad hier toch een rol in wil spelen, dan kunnen raadsfracties zelf een signaal afgeven richting de OSH, net als andere inwoners, ondernemers of partijen in de stad.

Wij hopen dat wij uw vragen hiermee duidelijk en volledig te hebben beantwoord.
Met vriendelijke groet.
Burgemeester en wethouders van Hoorn