Rijtuigenloods en tuindersschoorsteen aangewezen als monument

Het college heeft de rijtuigenloods van de museumstoomtram en de tuindersschoorsteen in Blokker aangewezen als gemeentelijke monumenten.

Wethouder Judith de Jong: ‘In Hoorn hebben we meer dan 800 gemeentelijke en rijksmonumenten. Deze zijn niet alleen in de historische binnenstad, maar ook in de dorpen Zwaag en Blokker. Elk monument vertelt een deel van onze geschiedenis. Om het verhaal van Hoorn te kunnen blijven vertellen, willen we ons erfgoed behouden. De aanwijzing tot een monument draagt bij aan dit behoud.’

Tuinderschoorsteen Blokker

Mede op verzoek van de Stichting Cultuurhistorische Route Blokker heeft het college de tuindersschoorsteen aangewezen als gemeentelijk monument. De schoorsteen is van grote cultuurhistorische waarde en zeldzaamheidswaarde als de laatste van de vele tuindersschoorstenen die in Blokker en Zwaag gestaan hebben. Het vormt een tastbare herinnering aan de Bangert als belangrijk centrum van fruitteelt en glastuinbouw. Door de nieuwe locatie van de schoorsteen aan Koewijzend 4 bij de historische fruittuin van de familie Balk met een bewaarschuur (1938) en een originele druivenserre uit 1928/1929 (beide gemeentelijk monument) is er weer een compleet beeld van een vooroorlogs glastuinbouwbedrijf.

Tuinderscultuur

In het huidige Zwaag en Blokker werd al sinds de late middeleeuwen fruit geteeld. De fruitbouw werd steeds meer uitgebreid in dit gebied door de grote vraag vanuit de stad, het ommeland en de havens. Tot in de 20ste eeuw speelde de tuinbouw in Zwaag en Blokker een grote rol, vooral langs de Bangert en de Koewijzend. Er ontstonden dorpslinten, met gebouwen met lange percelen grond erachter die waren omgeven door sloten. Met name in de jaren ‘30 van de 20ste eeuw werden veel kassen gebouwd voor het verbouwen van druiven. Ook de boomgaarden in de regio getuigen van de tuinderscultuur. De historie is terug te vinden in de afmijnzaal, de gerestaureerde schoorsteen, de kassen, de wateren en de structuur van de dorpslinten.

Rijtuigenloods

Mede op verzoek van de Museumstoomtram Hoorn - Medemblik heeft de gemeente de ruituigenloods aangewezen als gemeentelijk monument. De rijtuigenloods is een kenmerkend bewaard gebleven onderdeel van het historisch spoorwegemplacement Hoorn. De loods is één van de weinige nog resterende industriële bedrijfsgebouwen in Hoorn uit het begin van de 20e eeuw waarvan de oorspronkelijke opzet nog volledig aanwezig of afleesbaar is. Bouwhistorisch is de loods waardevol vanwege de samenhang van het oorspronkelijke gebouw en de door het museum aangebrachte wijzigingen en onderdelen. Juist deze samenhang is waardevol voor de kwaliteit en beleving van het gebouw.

Oude en nieuwe functie

In 1884 werd de spoorlijn Zaandam - Hoorn geopend, in 1885 verlengd naar Enkhuizen. Onderdeel van de spoorlijn was station Hoorn met een ruim spoorwegemplacement. In 1887 werd op dit emplacement een spoorlijn van Hoorn naar Medemblik aangesloten. In verband met de veemarkt in Hoorn was op het emplacement veel ruimte gereserveerd voor het laden en lossen van vee. Het emplacement werd 1929 uitgebreid met een rijtuigenloods als stallingsruimte voor nieuwe motorrijtuigen. Het voorste deel werd gebruikt voor onderhoud aan de rijtuigen en was voorzien van werkkuilen. Het achterste deel van het gebouw was ingericht als werkplaatsen, magazijn en personeelsruimten. Bij het gebouw behoorde een grote stookruimte. Sinds 1968 is de rijtuigenloods in gebruik als restauratie- en onderhoudswerkplaats van de collectie historisch rollend materieel van de Museumstoomtram Hoorn - Medemblik. Naast werkplaats fungeert het gebouw als levend museum en stallingsruimte voor stoomlocomotieven.